Dhibaatada ay leedahay qabyaalada

Dhibaatada ay leedahay qabyaalada

Qabyaaladda waa mid ka mid ah caqabadaha ugu waaweyn ee hortaagan horumarka bulshooyinka Soomaaliyeed. Waa nidaam ku dhisan kala sooc, ku tiirsan qabiil ama reernimo, halkii laga ilaalin lahaa sinaan iyo caddaalad. Qabyaaladdu waxay leedahay dhibaatooyin badan, waxaana ka mid ah:

1. Kala-qaybin bulsho
Qabyaaladdu waxay bulsho u kala qaybinaysaa beelo iyo qabiilo, taasoo keenta nacayb, is-aaminaad la’aan, iyo dagaalo sokeeye. Dadka oo ay tahay inay iskaashadaan waxay isu arkaan tartan ama colaad qabiil ku saleysan.

2. Horumar la’aan siyaasadeed iyo dhaqaale
Marka xilalka, shaqooyinka, ama fursadaha horumarka lagu saleeyo qabiil halkii lagu saleyn lahaa karti iyo aqoon, waxaa dhacaya in dad aan u qalmin ay xilal qaataan, taasoo keenta musuqmaasuq iyo maamul xumo.

3. Caddaalad darro
Qabyaaladdu waxay keentaa in dadku helaan ama waayaan xuquuq ku saleysan qabiilkooda. Tusaale ahaan, qofka dhibbane ah haddii uusan ka tirsanayn qabiil awood leh, waxaa laga yaabaa in aan loo helin caddaalad.

4. Dagaalo iyo xasarado
Qabyaaladdu waa sababta ugu weyn ee hurisa dagaalada sokeeye ee Soomaalida. Qabiilku marka uu u arko in xaquuqdiisa la duudsiiyay ama kale uu doonayo inuu helo awood, waxaa dhaca dagaal iyo burbur.

5. Carqalad ku ah midnimada iyo dowladnimada
Qabyaaladdu waxay caqabad ku tahay dhismaha dowlad dhexe oo xoog leh, sababtoo ah beeluhu waxay doorbidaan in ay taageeraan qabiilkooda halkii ay ka taageeri lahaayeen dawlad wadaag ah oo dan guud leh.

6. Wacyi-darro iyo aqoon xumo
Marka qofka uu ku faano qabiilkiisa halkii uu ku faani lahaa aqoontiisa, shaqadiisa ama kartidiisa, waxay dhalisaa bulsho aan horumarin maskaxdeeda iyo xirfadeeda, taas oo sii xoojinaysa faqriga iyo jahlig.

Haddaba, si loo gaaro horumar, nabad iyo cadaalad, waxaa lagama maarmaan ah in laga gudbo qabyaaladda laguna beddelo wacyigelin, midnimo, iyo in dadku ay isu arkaan Soomaali halkii ay ku saleyn lahaayeen qabiil.

Ka dhiibo fikirkaaga Dhibaatada ay leedahay qabyaalada